ZNAJDŹ ARTYKUŁ

Volume: 
Issue: 
4
Date of issue: 
Odkryta w 1897 roku aspiryna (kwas acetylosalicylowy) była najważniejszym i najpowszechniej stosowanym lekiem przeciwzapalnym, przeciwbólowym i przeciwgoršczkowym w XX wieku. Aspiryna i jej analogi o wspólnej nazwie Niesteroidowe Leki Przeciwzapalne (NSAIDs) działajš poprzez wspólny mechanizm oparty na zdolności do hamowania enzymów cyklooksygenaz. Cyklooksygenazy istniejš w co najmniej dwóch odmianach: konstytutywnej (COX-1) i indukowanej (COX-2). Aspiryna i pozostałe klasyczne NSAIDs powodujš zahamowanie obu izoform COX. Ponieważ prostaglandyny produkowane w wyniku aktywności katalitycznej COX-1 ochraniajš błonę śluzowš przewodu pokarmowego dlatego też zahamowanie jej aktywności prowadzi do owrzodzeń żołšdka i dwunastnicy. W celu zapobiegania rozwojowi owrzodzeń, można równolegle podawać leki osłaniajšce śluzówkę przewodu pokarmowego, oraz zastępować klasyczne NSAIDs przez ich odpowiedniki uwalniajšce tlenek azotu bšdź połšczone z fosfolipidami amfipatycznymi. Najnowsze badania pozwoliły na stworzenie selektywnych inhibitorów COX-2, które powodujš tylko zahamowanie COX-2 odpowiedzialnej za symptomy zapalenia i reakcje bólowe. Nowa generacja NSAIDs charakteryzuje się podniesionym bezpieczeństwem choć nie jest wolna od efektów ubocznych. Efekty te sš konsekwencjš konstytutywnej ekspresji COX-2 w nerkach, gojšcych się wrzodach i układzie rozrodczym. Coraz więcej doniesień wskazuje na istnienie trzeciej izoformy COX (COX-3), w tym badania nad paracetamolem. Mechanizm działania tego leku był dotychczas nieznany. Zdolność paracetamolu do hamowania bólu i goršczki ale nie zapalenia, przy niskiej selektywności dla COX-1 i COX-2, wydaje się potwierdzać tę hipotezę. Powyższe odkrycia zmieniły pozycję aspiryny w XXI wieku. Jest ona obecnie zalecana, w małych dawkach, jako lek przeciwzakrzepowy w zwišzku z wyłšcznš obecnościš COX-1 w płytkach krwi.
Author of the article: 

Redakcja
Andrzej ŁUKASZYK – przewodniczący, Szczepan BILIŃSKI,
Mieczysław CHORĄŻY, Włodzimierz KOROHODA,
Leszek KUŹNICKI, Lech WOJTCZAK

Adres redakcji:
Katedra i Zakład Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, ul. Święcickiego 6, 60-781 Poznań, tel. +48 61 8546453, fax. +48 61 8546440, email: mnowicki@ump.edu.pl

PBK Postępby biologi komórki