ZNAJDŹ ARTYKUŁ

Volume: 
Issue: 
2
Date of issue: 
Zjawisko imprintingu genomowego występuje zarówno u zwierząt (ssaków) jak i roślin (roślin kwiatowych) i polega na pozornie nierównocennej ekspresji alleli genów pochodzących od ojca i matki u osobników potomnych; allele pochodzące od jednego z rodziców są wyciszone. Niniejszy artykuł przedstawia zagadanienia związane z imprintingiem genomowynm u roślin. U roślin kwiatowych zarodek i bielmo powstają w wyniku podwójnego zapłodnienia, procesu charakterystycznego tylko dla tej grupy roślin. Imprinting genomowy u roślin odnosi się do rozwoju bielma, a nie zarodka w przeciwieństwie do zwierząt, u których konsekwencją imprintingu jest nieżywotność zarodków ssaczych powstałych jednorodzicielsko czyli przy udziale jedynie jednego genomu męskiego (androgeneza) bądź żeńskiego (partenogeneza/gynogeneza). Na podstawie badań genetycznych i molekularnych wykryto istnienie tzw. genów wykazujących efekt matczyny, ulegających ekspresji w diploidalnym sporoficie lub w haploidalnym żeńskim gametoficie. Zidentyfikowano kilka takich genów odpowiedzialnych za rozwój nasion u Arabidopsis i Zea. Od kilku lat największe zainteresowanie budzi grupa genów opisanych dla Arabidopsis: MEDEA (MEA), FERTILIZATION-INDEPENDENT SEED2 (FIS2) i FERTILIZATION-INDEPENDENT ENDOSPERM (FIE), które są odpowiedzialne za zablokowanie podziałów jądra komórki jajowej i komórki centralnej przed zapłodnieniem. Badania wczesnych stadiów embriogenezy u Arabidopsis wykazały, że ekspresja alleli ojcowskich jest opóźniona w czasie rozwoju nasion dzięki imprintingowi genomowemu. Z danych tych wynika, że przy braku ekspresji alleli ojcowskich, pierwsze podziały zygoty są pod wyłączną kontrolą alleli matczynych. Zróżnicowaną ekspresję matecznych i ojcowskich alleli wykryto w przypadku 20 genów u Arabidopsis, ulegających ekspresji podczas wczesnych etapów rozwoju nasion. Mechanizmem odpowiedzialnym za imprinting u roślin są, podobnie jak postulowano dla zwierząt, zmiany w metylacji cytozyny, ale także paramutacje i wyciszanie transgenowe. Przedstawiono również znaczenie imprintingu genomowego w rozmnażaniu roślin, a szczególnie w apomiksji.
Author of the article: 

Redakcja
Andrzej ŁUKASZYK – przewodniczący, Szczepan BILIŃSKI,
Mieczysław CHORĄŻY, Włodzimierz KOROHODA,
Leszek KUŹNICKI, Lech WOJTCZAK

Adres redakcji:
Katedra i Zakład Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, ul. Święcickiego 6, 60-781 Poznań, tel. +48 61 8546453, fax. +48 61 8546440, email: mnowicki@ump.edu.pl

PBK Postępby biologi komórki