Komórki NK (ang. natural killer) są limfocytami cytotoksycznymi, stanowiącymi istotny element nieswoistej odpowiedzi immunologicznej skierowanej przeciwko nowotworom i komórkom zakażonym wirusami lub pasożytami. Ich funkcja jest ściśle regulowana przez receptory aktywujące i hamujące, przy czym proces aktywacji zależy od wypadkowego sygnałowania obu rodzajów receptorów. Przedstawione tutaj badania wykazały dużą złożoność mechanizmów regulujących aktywność komórek NK podczas infekcji wirusowej oraz wskazują na udział komórek NK w swoistej odpowiedzi immunologicznej.

Komórki dendrytyczne (DC) są jedną z kluczowych populacji komórek odpornościowych, które dzięki posiadaniu specyficznych receptorów są zdolne odpowiedzieć na antygeny zlokalizowane zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz komórek. Są populacją bardzo zróżnicowaną pod względem lokalizacji, stopnia dojrzałości, fenotypu czy pełnionej funkcji.

W pracy przedstawiono aktualne poglądy dotyczące różnych aspektów biologii komórek dendrytycznych (DC). Omówiono ich podział na dwie subpopulacje oraz warunki i skutki aktywacji DC. Szczegółowo przedstawiono zagadnienia prezentacji krzyżowej jako ważnej funkcji immunobiologii tych komórek. Następnie przedstawiono rolę DC w immunoregulacji, a zwłaszcza cytokin immunosupresyjnych, takich jak IL-10 i TGF-b, i ponadto enzymu 2,3 deoksygenazy indoloaminy (IDO). Zwrócono uwagę na znaczenie DC w powstawaniu tolerancji immunologicznej.

Leczenie przeciwnowotworowe polegające na selektywnym pobudzaniu układu odpornościowego do walki z chorobą stało się ostatnio ponownie przedmiotem rosnącego zainteresowania wielu ośrodków klinicznych na świecie. Jedną z bardzo obiecujących strategii immunoterapii jest wykorzystanie szczepionek z komórek dendrytycznych, poddanych uprzedniej ekspozycji na antygeny nowotworowe. Szczepionki takie zastosowano w szeregu wstępnych prób klinicznych, najczęściej u chorych na guzy lite, w tym na czerniaka złośliwego.

Jednym z mechanizmów nadzoru immunologicznego chroniącym organizm człowieka przed rozwojem nowotworu jest obecność naturalnych przeciwciał monoklonalnych IgM w krążeniu. Okresowa immunosupresja stanowi okazję sprzyjającą kancerogenezie. Taki stan zachodzi np. po zakażeniach wirusowych bądź jest wywoływany paleniem papierosów. Ponadto rozwijający się nowotwór indukuje tolerancję immunologiczną. Możliwość wykorzystania immunoterapii w leczeniu nowotworów dotyczy: zmniejszenia masy komórek nowotworowych np.

Komórki dendrytyczne to komórki wyspecjalizowane w prezentacji antygenów. Licznie występują w skórze, krwi obwodowej, chłonce, węzłach chłonnych i innych narządach wewnętrznych. W organizmie obecne są dwie ich subpopulacje pochodzenia mieloidalnego i limfoidalnego, i jest to jedyny znany taki przykład. Komórki dendrytyczne pełnią kluczową rolę w procesach odpowiedzi odpornościowej. Liczne prace kliniczne i doświadczalne sugerują możliwość wykorzystania ich w leczeniu nowotworów, zakażeń wirusowych i chorób autoimmunologicznych.

Immunoterapia nowotworów nie jest ogólnie przyjętym postępowaniem w klinicznym leczeniu, mimo że pierwsze próby w tym kierunku czyniono wiele lat temu. Teoretycznie w leczeniu można wykorzystać fakt pojawienia się w trakcie kancerogenezy antygenów swoistych dla nowotworu, TSA (Tumor Specific Antigens), np. Bcr/abl, bądź antygenów związanych z nowotworem, TAA (Tumor Associated Antigens). W trakcie procesu transformacji nowotworowej komórki gromadzą produkty onkogenów i/lub tracą funkcjonalne produkty genów supresorowych nowotworów.