ZNAJDŹ ARTYKUŁ

Volume: 
Issue: 
3
Date of issue: 
IRP1 potranskrypcyjnie reguluje ekspresję białek biorących udział w utrzymaniu homeostazy jonów Fe u ssaków. IRP1 jest białkiem dwufunkcyjnym, które występuje w cytoplazmie jako akonitaza, enzym zawierający katalityczne centrum [4Fe-4S] (holo-IRP1) lub jako białko trans-regulatorowe, pozbawione tego centrum (apo-IRP1). Dwie aktywności IRP1 wzajemnie się wykluczają i są odwrotnie regulowane przez jony Fe zawarte w LIP, zmiennej puli żelaza. Przy niedoborze jonów Fe, w komórce przeważa apo-IRP1, które przyłącza się do IREs, sekwencji reagujących na żelazo, występujących w mRNA podjednostek ferrytyny (Ft) oraz receptora transferyny (TfR). Gdy IRP1 wiąże się z IRE w końcu 5’UTR mRNA podjednostek Ft powoduje zahamowanie ich translacji. Wiązanie IRP1 z IRE występującymi w końcu 3’UTR mRNA TfR zwiększa jego stabilność, a w konsekwencji syntezę receptora. Odwrotna regulacja syntezy obu białek, wynikająca z braku wiązania holo-IRP1 z IRE, ma miejsce, gdy w komórce poziom LIP jest wysoki. Zarówno przy niedoborze jak i nadmiarze jonów Fe skutkiem regulacji syntezy Ft i TfR przez IRP1 jest szybki powrót do fizjologicznego poziomu LIP. Tlenek azotu (NO), opisano jako drugi po jonach Fe czynnik biologiczny regulujący aktywność IRP1. Podobnie jak chelatory jonów Fe, NO hamuje aktywność akonitazy IRP1 i indukuje aktywność wiązania się z IRE. Szybkie pojawienie się apo-IRP1 w komórkach poddanych działaniu NO jest jednak, w przeciwieństwie do niedoboru żelaza, efektem interakcji NO z centrum [4Fe-4S], jego destabilizacji i usunięcia z cząsteczki IRP1. Poza modulowaniem aktywności IRP1, NO powoduje także zmniejszenie poziomu IRP1 w komórkach.
Author of the article: 

Redakcja
Andrzej ŁUKASZYK – przewodniczący, Szczepan BILIŃSKI,
Mieczysław CHORĄŻY, Włodzimierz KOROHODA,
Leszek KUŹNICKI, Lech WOJTCZAK

Adres redakcji:
Katedra i Zakład Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, ul. Święcickiego 6, 60-781 Poznań, tel. +48 61 8546453, fax. +48 61 8546440, email: mnowicki@ump.edu.pl

PBK Postępby biologi komórki