ZNAJDŹ ARTYKUŁ

ENDOGLINA – OBIECUJĄCY CEL W TERAPII ANTYNOWOTWOROWEJ?

Choroby nowotworowe są globalnym problemem i jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie. Mechanizm nowotworzenia jest skomplikowany i ciągle poznawany. Wiadomym jest jednak, że wzrost i rozwój nowotworów zależny jest w dużej mierze od powstawania sieci nowych naczyń krwionośnych w obrębie guza i w jego okolicy, co ma zapewnić komórkom nowotworowym optymalny dostęp do składników odżywczych oraz tlenu. Proces, w którym z naczyń już istniejących powstają nowe nazywany jest angiogenezą i jest on uruchamiany w trakcie nowotworzenia.

ROLA WYBRANYCH CZYNNIKÓW REGULUJĄCYCH ANGIOGENEZĘ W ROZWOJU I PRZEBIEGU RDZENIAKA ZARODKOWEGO

Medulloblastoma jest nowotworem ośrodkowego układu nerwowego najczęściej występującym u dzieci. Obecnie głównymi metodami w walce z rdzeniakiem zarodkowym są chemioterapia, radioterapia oraz chirurgiczne resekcje guza. Wiek młodych pacjentów jest szczególnie istotny, ponieważ ogranicza możliwości pomocy. Typowe leczenie niesie ze sobą szereg powikłań oraz skutków ubocznych. Nadzieje na opracowanie swoistej terapii dają badania nad angiogenezą rdzeniaka zarodkowego. Angiogeneza jest procesem złożonym z wielu etapów prowadzących do powstania nowych naczyń krwionośnych.

WYBRANE ASPEKTY ANGIOGENEZY W SIATKÓWCZAKU

Angiogeneza jest jednym z najbardziej istotnych czynników warunkujących wzrost i rozwój nowotworów. Większość guzów litych wykazuje zwiększony stopień unaczynienia. Dotyczy to także siatkówczaka – nowotworu wieku dziecięcego, rozwijającego się z komórek nerwowych siatkówki. Doniesienia literaturowe potwierdzają udział głównego regulatora angiogenezy – naczyniowo-śródbłonkowego czynnika wzrostu (VEGF) w patogenezie siatkówczaka.

(ANTY)ANGIOGENEZA W NERWIAKU ZARODKOWYM WSPÓŁCZULNYM U PACJENTÓW PEDIATRYCZNYCH

Z punktu widzenia biologii nowotworów, jednym z najistotniejszych procesów, pozwalających na ich wzrost, rozwój i progresję, jest naczyniotworzenie, głównie na drodze angiogenezy. Nowopowstałe naczynia krwionośne uczestniczą w wymianie substancji odżywczych, gazów oraz metabolitów, jak również stwarzają możliwość rozsiewu komórek nowotworowych w organizmie. Do nowotworów bogato unaczynionych należy nerwiak zarodkowy współczulny. Jest to najczęstszy guz lity u pacjentów pediatrycznych wywodzący się z komórek listewki nerwowej.

BIOLOGIA SYSTEMÓW: SIECI PETRIEGO W ZAAWANSOWANYM MODELOWANIU PROCESÓW BIOLOGICZNYCH

Ogromna ilość danych biologicznych jaką dostarczają dzisiejsze analizy molekularne paradoksalnie nie zawsze przekłada się na lepsze zrozumienie badanych procesów. Nadmiar informacji powoduje potrzebę ich lepszej organizacji, wizualizacji oraz opracowania nowych metod matematycznych pozwalających na szybsze, a zarazem bardziej wiarygodne opracowywanie wyników eksperymentów. Biologia systemów jest interdyscyplinarną dziedziną nauki próbującą spełnić te wymagania. Na gruncie tej dziedziny organizmy żywe są rozpatrywane jako złożone systemy.

MOLEKULARNE MECHANIZMY PROCESÓW ANGIOGENNYCH I ICH UDZIAŁ W PATOGENEZIE MIAŻDŻYCY

Arterioskleroza jest jedną z najczęstszych przyczyn zgonów na świecie spowodowanych chorobą niedokrwienną serca. Pomimo znacznego postępu jaki dokonał się w medycynie oraz naukach pokrewnych przez ostatnie 25 lat, nadal nie zostały wyjaśnione przyczyny tych procesów. Obecnie jedynym środkiem zaradczym dla pacjentów objętych zaawansowanymi zmianami arteriosklerotycznymi jest leczenie chirurgiczne. Podejście to niesie jednak za sobą pewne ryzyko powikłań, ponieważ nie da się przewidzieć stanu pacjenta po operacji.

ROLA SZLAKU SYGNAŁOWEGO SONIC HEDGEHOG W NOWOTWORZENIU: MACIERZYSTE KOMÓRKI NOWOTWOROWE, OPORNOŚĆ WIELOLEKOWA, ANGIOGENEZA

Szlak sygnałowy Sonic Hedgehog (SHH) odgrywa istotną rolę w powstawaniu i rozwoju wielu typów nowotworów. Jego biologiczne znaczenie nie jest do końca poznane. Teoria istnienia nowotworowych komórek macierzystych tłumaczy w jaki sposób morfogen SHH może mieć wpływ na przerzutowanie i samoodnowę komórek nowotworowych. Ponadto, odkryto silny związek między SHH a czynnikiem wzrostu śródbłonka naczyniowego VEGF, który ma zasadnicze znaczenie w waskularyzacji, a tym samym w promowaniu wzrostu guzów nowotworowych i metastazie.

ROLA METALOTIONEIN W PROCESIE ANGIOGENEZY

Metalotioneiny (MT) to bogate w cysteinę białka ekspresjonowane powszechnie w organizmach ssaków. Funkcje, jakie pełnią w komórkach, są związane przede wszystkim ze zdolnością wiązania i wymieniania jonów metali. Wyróżnia się cztery główne izoformy metalotionein: MT-I, MT-II, MT-III i MT-IV. Metalotioneiny są zaangażowane w wiele procesów zachodzących w komórkach, między innymi biorą udział w proliferacji i różnicowaniu komórek, regulują cykl komórkowy, odpowiadają za utrzymanie homeostazy jonowej oraz pełnią funkcję antyoksydantów.

ROLA CZYNNIKA TKANKOWEGO W ANGIOGENEZIE I PROGRESJI NOWOTWORÓW

Zaburzenia homeostazy w układzie krzepnięcia związane z przebiegiem choroby nowotworowej skutkują przesunięciem równowagi w kierunku prozakrzepowym. Nadekspresja czynnika tkankowego (ang. Tissue Factor, TF) w komórkach nowotworowych sprzyja neowaskularyzacji guzów, tworzeniu przerzutów oraz powstawaniu powikłań zakrzepowo-zatorowych. Badania nowotworów in vitro oraz in vivo wskazują na korelację poziomu TF ze stopniem złośliwości guzów, inwazyjnością, gęstością naczyń krwionośnych oraz czasem przeżycia chorych. Najprawdopodobniej, zaburzenia ekspresji TF w komórkach nowotworowych są m.in.

PROANGIOGENNA TERAPIA KOMÓRKOWA: OBIECUJĄCA PERSPEKTYWA CZY ZŁUDNA NADZIEJA?

Udowodnienie istnienia komórek progenitorowych śródbłonka EPC (ang. endothelial progenitor cells) i ich udziału w postnatalnym powstawaniu naczyń krwionośnych znacząco wpłynęło na perspektywę możliwości zastosowania terapeutycznej angiogenezy w leczeniu chorób układu krążenia oraz innych schorzeń zależnych od unaczynienia tkanki. Początkowe badania dotyczące komórek EPC wyraźnie sugerowały, że zastosowanie ich w klinice może przynieść poprawę jakości życia wielu chorym niekwalifikującym się do rewaskularyzacyjnych zabiegów operacyjnych.

Strony

Redakcja
Andrzej ŁUKASZYK – przewodniczący, Szczepan BILIŃSKI,
Mieczysław CHORĄŻY, Włodzimierz KOROHODA,
Leszek KUŹNICKI, Lech WOJTCZAK

Adres redakcji:
Katedra i Zakład Histologii i Embriologii Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, ul. Święcickiego 6, 60-781 Poznań, tel. +48 61 8546453, fax. +48 61 8546440, email: mnowicki@ump.edu.pl

PBK Postępby biologi komórki