W artykule omówiono aktualne poglądy na temat istoty chromatyny centromerowej na przykładzie powstawania neocentromerów; obecnie wydaje się, że nie DNA, lecz białka centromerowe decydują o powstawaniu neocentromerów. Budowa kompleksów centromer/kinetochor w chromosomach holocentrycznych jest podobna, jak w chromosomach monocentrycznych. DNA centromerowy ulega szybkiej dywergencji spowodowanej przez mutacje punktowe oraz insercje i delecje. Białka centromeru i kinetochoru – CENP – mają charakter konserwatywny, tj. wykazują znaczny stopień homologii między drożdżami i wyższymi Eukaryota – zwierzętami i roślinami. Niedobór, brak lub modyfikacje CENP powodują niesprawność systemu centromer/kinetochor, wyrażającą się błędną segregacją siostrzanych chromatyd w anafazie.Również konserwatywne są białka kompleksu kohezyjnego.